نمره های پایین بچه ها باهوش؛ چرا بچه ها باهوش همواره پیروز نمی شوند؟ - آقای ابوالفضلی

به گزارش آقای ابوالفضلی، همه بچه ها به یک اندازه از هوش، استعداد و توانایی های تحصیلی برخوردار نیستند. تشخیص اندازه توانایی یا ناتوانی های یادگیری و اختلالات نقص توجه در بچه ها نیز احتیاج به تخصص دارد. اما آگاهی و تشخیص به موقع در کاهش مسائل این بچه ها اهمیت زیادی دارد.

آقای ابوالفضلی -یکتا فراهانی: برخوردار بودن از هوش و استعداد یادگیری در زمینه های مختلف به عوامل گوناگونی از جمله وراثت وابسته است. البته بچه ها باهوش نیز لزوماً در همه زمینه ها از یک میزان توانایی برای یادگیری برخوردار نیستند. همان گونه که امکان دارد برخی بچه ها دچار ناتوانی و اختلالاتی در یادگیری باشند. به علاوه بچه ها باهوش هم همواره در مدرسه پیروز ظاهر نمی شوند و ممکن است به دلایل مختلف حتی نمرات پایینی هم داشته باشند.

بنابراین پدر و مادرها باید از ناتوانی و اختلالات یادگیری و راهکارهای مقابله با آن مطلع باشند و مسائل بچه ها شان را در این خصوص دنبال نمایند و به آن توجه نشان دهند.

عوامل مؤثر در میزان برخورداری از هوش

دکتر فاطمه رنجبر، فوق تخصص روان پزشکی کودک و نوجوان در خصوص عوامل معین نماینده در میزان هوش بچه ها می گوید: همان طور که برخی صفات و خصوصیات ظاهری از والدین به بچه ها منتقل می گردد، می توان گفت هوش هم ذاتی است. ولی محیط پرورش آن هم عامل بسیار مهمی به شمارمی رود.

یعنی هر چه محیط پرورش کودک و اطرافیان کودک پربارتر و غنی تر باشد هوش کودک هم بیشتررشد و پرورش پیدا خواهد نمود. ضمن آنکه توانایی های ژنی هوش او نیز بیشتر دیده و پرورش پیدا خواهد نمود.

درست مانند هر عمل دیگری مانند راه رفتن یا دویدن که با وجود آنکه غریزی است، اما باید فرا گرفته شوند. بنابراین هر چقدر هم کودک باهوش و بعلاوه توانایی های زیادی برای یادگیری داشته باشد؛ اگر محیط مناسبی برای پرورش آن وجود نداشته نباشد نمی تواند به میزان کافی از آن بهره برداری کند.

تأثیر خانواده و محیط

به گفته رنجبر، با وجودآنکه هوش غریزی است ولی مانند بسیاری صفات دیگر می تواند تقویت گردد. مثلاً اگر والدین برای تحصیلات و مطالعه و کسب معلومات اعتبار زیادی قائل باشند و اعضای خانه تعامل خوبی با یکدیگر و بعلاوه بچه ها داشته باشند؛ این موضوع می تواند به تقویت هوش کودک و بعلاوه توجه او به مطالعه یاری زیادی کند.

در واقع اگر همه اعضای خانه به خواندن کتاب و مطالعه عادت داشته باشند کودک هم آن را فرا خواهد گرفت و به این ترتیب بیشتر از مغز و حافظه خود استفاده می نماید.

در نتیجه هوش او هم بیشتررشد خواهد نمود؛ همان گونه که رفتارهای نامناسب والدین با کودک مانع از رشد هوش و توانایی های کودک خواهد شد. بنابراین با وجود آنکه میزان برخورداری از هوش ژنتیک است؛ اما محیط هم نقش موثری در آن دارد.

ارتباط هوش با میزان پیروزیت

رنجبر می گوید برخوردار بودن از بهره هوشی بالا همواره منجر به پیروزیت نخواهد شد. ولی اگر به موقع، بجا و صحیح از آن استفاده گردد می تواند پیروزیت های زیادی در زمینه های مختلف برای کودک به همراه داشته باشد.

در دهه هفتاد و هشتاد میلادی به جنبه ای از هوش به نام هوش اجتماعی پرداخته شد که نتایج آن نشان می دهد آنچه بیش از هر چیز می تواند در پیروزیت افراد مؤثر واقع گردد پشتکار است؛ عاملی که در میزان پیروزیت های تحصیلی بچه ها و دانش آموزان نیز بسیار مؤثر است.

هوش اجتماعی بعلاوه در تعاملات فرد با محیط بیرون نیز نقش مهمی دارد. یعنی شاید کودک نتواند در تحصیل وکسب نمرات خوب در مدرسه پیروز باشد. اما می تواند با استفاده از هوش اجتماعی تعامل خوبی با محیط پیرامون خود داشته باشد.

ضمن آنکه تعریف هر فرد از پیروزیت هم موضوع مهمی است؛ اینکه توجه داشته باشیم پیروزیت فقط شامل پیروزیت در تحصیل و گرفتن نمرات خوب نمی گردد؛ بلکه پیروزیت های اجتماعی، ارتباطی و توانایی تعامل با طبیعت نیز از جنبه های دیگر آن محسوب می گردد.

شناسایی بچه ها تیزهوش

به گفته این روان پزشک کودک و نوجوان، هوش بالای 120 به عنوان تیزهوش بودن شناخته می گردد که البته ارزیابی و معین میزان آن نیز به عوامل مهمی از جمله شرایط روانی فرد هنگام ارزیابی بستگی دارد و نمی توان با قطعیت در خصوص آن نظر داد.

اما والدین باید حتماً مطلعی های لازم را برای داشتن رفتار مناسب با بچه ها تیزهوش داشته باشند. چون با توجه به اینکه سطح توقعات و انتظارات از این بچه ها زیاد است، معمولاً این افراد بیشتر هم در معرض آسیب قرار خواهند گرفت.

ارتباط هوش با چگونگی عملکرد بچه ها

دکتر رنجبر می گوید برخی بچه ها باهوش عملکرد خوبی در زمینه های اجتماعی و تحصیلی ندارند. ضمن آنکه گاهی به دلیل داشتن نقص توجه و تمرکز دچار افت تحصیلی می شوند. به این ترتیب داشتن هوش بالا تضمینی برای میزان پیروزیت کودک نیست.

آنالیز ها نشان می دهد عملکرد بچه های با بهره هوشی بالای 120 در مدرسه حتی پایین تر از بچه های دیگر هم هست؛ به گونه ای که حتی در برخی موارد در یادگیری الفبا هم ناتوان هستند.

بنابراین والدین فکر می نمایند شاید فرزندشان نمی خواهد درس بخواند. در صورتی که گاهی ممکن است دلیل آن بیش فعالی و داشتن نقص تمرکز و توجه آن ها باشد.

در صورتی که چنین بچه های اگر بتوانند سر کلاس به درس توجه نشان دهند حتماً می توانند خیلی خوب آن را فرا بگیرند. اما نمی توانند تمرکز لازم را داشته باشند. ضمن اینکه در خانه هم حوصله انجام تکالیفشان را ندارند.

به این ترتیب شاید یکی از مهم ترین دلایل اینکه بچه ها تیزهوش نمی توانند عملکرد قابل قبولی داشته باشند ابتلا به بیش فعالی باشد.

دلایل افت تحصیلی بچه ها

به گفته این روان پزشک یکی از موارد مهم افت تحصیلی بچه ها می تواند نظام آموزشی، عوامل بیرونی، محیطی و چگونگی رفتار والدین و نمره گرایی آن هاست که اجازه نمی دهد فکر کودک خلاق باشد.

بعلاوه افزایش سطح انتظارات اطرافیان باعث می گردد بچه ها دچار استرس و اضطراب شوند. بنابراین نمی توانند عملکرد تحصیلی مناسبی داشته باشند؛ به گونه ای که در بسیاری موارد باعث افت تحصیلی دانش آموزان می شوند.

دکتر رنجبر یکی از دلایل مهم دیگر افت تحصیلی بچه ها تیزهوش را تمایل والدین و نظام آموزشی به جدا کردن این بچه ها و ثبت نام آن ها در مدارس خاص می داند.

به این ترتیب علاوه بر اینکه بچه ها معمولاً استرس بیشتری را تجربه خواهندکرد؛ نمی توانند از تمام توان خود نیز استفاده نمایند و ترجیح می دهند زیاد در فعالیت ها شرکت ننمایند و به مرور علاقه خود راهم از دست می دهند.

البته شاید این بچه ها بتوانند نمرات و نتایج خوبی هم به دست آورند؛ اما خودشان معمولاً احساس خوشحالی نمی نمایند. ضمن آنکه ممکن است در آینده نیز دچار مسائل زیادی شوند.

نظام آموزشی می خواهد افرادی را در مدارس خاص برای کسب عناوین برتر تربیت کند. اما توجه داشته باشیم ملاک فقط پیروز شدن نیست. چون تعریف درست پیروزیت هم فقط کسب نمره و نتیجه خوب نیست. در واقع مهم ترین موضوع، برخورداری بچه ها از سلامت جسم و روان و توجه به علایق و خواسته های واقعی آن هاست.