تشخیص حساسیت دارویی پیش از مصرف دارو - آقای ابوالفضلی

به گزارش آقای ابوالفضلی، آغاز مصرف یک داروی تازه می تواند فرآیندی اعصاب خردکن باشد به خصوص اگر نگران عوارض جانبی احتمالی و حتی واکنش آلرژیک به دارویی هستید که پیش تر هرگز مصرف نکرده اید. علیرغم آن که نمی توان پیش از آغاز مصرف دارو متوجه شد آیا آلرژی دارویی دارید یا خیر چندین راه وجود دارند که می توانید از طریق آن خطر واکنش آلرژیک دارویی را کاهش دهید.

به گزارش آقای ابوالفضلی به نقل از وری ول هلث؛ اگر سابقه حساسیت دارویی دارید یا در گذشته به دارو ها واکنش نشان داده اید به پزشک خود اطلاع دهید. آنان می توانند برای شما با یک دوز کوچک آزمایشی از یک دارو آغاز کنند تا مشاهده کنند که چگونه واکنش نشان می دهید. بیشتر علائم آلرژی دارویی ظرف مدت چند ساعت پس از مصرف دارو ظاهر می شوند، اما واکنش ها را می توان تا دو هفته بعد به تعویق انداخت.

نکته کلیدی در این مورد آن است که به خاطر داشته باشید که حساسیت به یک دارو امری نادر است. عوارض جانبی نامطلوب یا عدم تحمل مطمئنا بیش تر اتفاق می افتد، اما این موارد آلرژی واقعی نیستند. در اینجا به تفاوت این دو مورد با یکدیگر می پردازیم:

واکنش نامطلوب دارویی (ADR) زمانی که دارو با دوز معمولی و پیروی از دستورالعمل های تجویز شده مصرف شود به طور مستقیم از طریق دارو ایجاد می شود. این در حالیست که آلرژی دارویی یک واکنش نامطلوب به دارویی است که از طریق واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به ماده ای که گمان می کند یک تهدید است ایجاد شده است. این واکنش منجر به علائم آلرژی مانند بثورات پوستی یا کهیر می شود.

عوامل خطر برای آلرژی دارویی

بسیاری از افراد بر این باورند که داشتن سابقه خانوادگی آلرژی دارویی، باعث ایجاد همان آلرژی در آنان می شود، اما این لزوما فرضیه ای درست نیست. افراد آلرژی دارویی را به ارث نمی برند. آلرژی های خاص عموما ارثی نیستند. سابقه خانوادگی به تنهایی نقش مهمی در ایجاد آلرژی دارویی ندارد و عوامل دیگر می توانند آلرژی دارویی را تشدید کنند. برخی عوامل ژنتیکی و شرایط سلامت مزمن می توانند آلرژی دارویی را شدت بخشند. این عوامل خطر آلرژی دارویی عبارتند از:

• ژن هایی که آنتی ژن های لکوسیت انسانی (HLA) را در برخی از جمعیت های آسیای جنوب شرقی رمزگذاری می کنند
• سابقه چندین شرایط آلرژیک
• سرطان، اچ آی وی یا بیماری خودایمنی

آلرژی دارویی تا چه میزان شایع است؟

آلرژی های دارویی نسبتا رایج هستند و تا 25 درصد از افرادی که دارو های خاصی مصرف می کنند تحت تاثیر قرار می گیرند. با این وجود، تنها 5 تا 10 درصد از واکنش های نامطلوب دارویی آلرژی واقعی هستند. زنان بیش از مردان در معرض خطر ابتلا به آلرژی دارویی قرار دارند. تشخیص آلرژی دارویی می تواند مشکل باشد، اما متخصصان آلرژی معمولا کار را با یک سابقه پزشکی کامل آغاز می کنند که شامل موارد ذیل است:

• تاریخ مصرف دارو
• مواجهه ها و واکنش های پیشین
• فرمولاسیون دارو و دوز آن
• نحوه مصرف دارو (خوراکی، تزریقی و شیوه های دیگر)
• زمان و طول مدت علائم

همواره در مورد هر گونه واکنشی که به هر دارویی داشته اید با پزشک خود مشورت کنید. متخصصان آزمایش آلرژی دارویی را برای افرادی که در گذشته واکنش های نامطلوب دارویی داشته اند و هم چنین زمانی که جایگزین ایمن برای داروی تجویز شده وجود ندارد توصیه می کنند.

شایع ترین آلرژی های دارویی چه هستند؟

تمام دارو ها خطر واکنش آلرژیک را به همراه دارند، اما گروه های خاصی از دارو ها وجود دارند که بیش تر برای افراد باعث ایجاد آلرژی می شوند از جمله این دارو ها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• پنی سیلین (شایع ترین آلرژی دارویی که 10 درصد از افرادی که آن را مصرف می کنند تحت تاثیر قرار می گیرند)
• آنتی بیوتیک سولفونامید
• دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و آسپرین
• داروی ضد تشنج
• بی حس کننده های موضعی و عمومی
• ماده حاجب یا کنتراست پرتونگاری

این دارو ها اغلب برای درمان بسیاری از بیماری های حاد و مزمن مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین، بیماران ممکن است در موقعیت هایی قرار بگیرند که به دارویی که برای شان توصیه می شود حساسیت داشته باشند.

علیرغم آن که این شرایط رخ می دهد روش های حساسیت زدایی نیز وجود دارند. برای مثال، اگر بیمار به پنی سیلین حساسیت داشته باشد و مبتلا به عفونتی باشد که برای درمان آن به پنی سیلین نیاز دارد روش خاصی به منظور تجویز دارو به روش افزایشی درجه بندی شده وجود دارد که باعث می شود سیستم ایمنی شما واکنش نشان ندهد. علیرغم آن که این روش آلرژی را درمان نمی کند به بیمار اجازه می دهد تا داروی مورد نیاز را در مواقع اضطراری دریافت کند.

هنگام آغاز مصرف یک داروی نو به چه نکاتی توجه کنیم؟

اگر پزشک داروی نوی را برای شما تجویز کرد در مورد عوارض جانبی و احتمال واکنش نامطلوب با او صحبت کنید. در حالی که نمی توانید مطمئن باشید آیا پیش از آغاز مصرف دارو بدن تان به آن واکنش نشان خواهد داد یا خیر سرنخ هایی وجود دارد که می توانید با توجه به آن مراقب باشید.

علائم و نشانه های واکنش های نامطلوب دارویی و واکنش های آلرژیک متفاوت هستند. واکنش های آلرژیک روی پوست آغاز می شود در حالی که واکنش های نامطلوب دارویی معمولا به صورت علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ، گرفتگی معده و اسهال ظاهر می شوند. علائمی که نشان می دهد ممکن است به یک دارو واکنش نشان دهید عبارتند از کهیر، خارش، ورم، تب، خس خس سینه یا تنگی نفس و احساس سرگیجه یا سبکی سر.

البته مورد آنفیلاکسی که واکنش آلرژیک شدید و تهدیدکننده زندگی است شیوع کم تری در میان افراد دارد، اما نباید نسبت به آن بی توجه بود. اگر علائمی مانند مشکل تنفسی، خارش، سرگیجه، گیجی، و تورم در لب یا صورت شما پس از مصرف دارو به طور ناگهانی ظاهر شد با پزشک خود یا اورژانس تماس بگیرید.

آلرژی واقعی دارویی امری نادر است، اما احتمال وقوع آن وجود دارد. اگر مصرف داروی تازه ای را آغاز می کنید و در مورد عوارض جانبی یا واکنش های نامطلوب عصبی هستید با پزشک یا متخصص دارویی صحبت کنید. علیرغم آن که تا زمانی که دارو را مصرف نکنید نمی توانید مطمئن شوید که به آلرژی مبتلا هستید یا خیر ارائه کننده دارو می تواند با دوز های پایین برای تان آغاز کند و مراقب بروز علائم شما باشد و یا در صورت لزوم داروی جایگزینی را توصیه کند.

منبع: وری ول هلث