گیربکس های ایران خودرو از گذشته تا آینده
به گزارش آقای ابوالفضلی، گیربکس های شش سرعته دستی، نیمه اتوماتیک و اتوماتیک نو ایران خودرو در برابر گیربکس های قدیمی استفاده شده در این شرکت چگونه اند و در چه محصولاتی استفاده می شوند؟
آقای ابوالفضلی - امیرحسین اسماعیل بیگی: اگر گیربکس پیکان را از محصولات ایران خودرو فاکتور بگیریم می توان ادعا کرد که تمام گیربکس های ایران خودرو از گیربکس های شرکت پژو نشات گرفته است.
گیربکس پیکان
گیربکس های پیکان وانت، آریسان و کارا هر سه تغییر یافته همان گیربکس پیکان است که با تغییرات برای هر خودرو در ضرایب متناسب سازی شده است.
گیربکس باردو چهار دنده و گیربکس آریسان و کارا پنج دنده هستند اما هر سه گیربکس ماکزیمم گشتاور 140 نیوتن متری دارند.
سال هاست در کشور با خودروهای شرکت پژو یا مشتقات آن محصولات آشنا هستیم.
پدر تمام گیربکس های ایران خودرو گیربکس MA و BE پژو است
پس اگر کمی جزئی تر به محصولات شرکت ایران خودرو بنگریم و نقشه راه محصولات را آنالیز کنیم به این نتیجه می رسیم که گیربکس های استفاده شده در تمامی محصولات ایران خودرو هم دارای پدری فرانسوی هستند.
در شرکت پژو چندین گروه گیربکس وجود دارد که سه نسخه از آن گیربکس ها با محصولات پژو به ایران راه پیدا نموده است.
اولین گیربکس پژو که وارد ایران شد از نوع BE3 بود که در سال 1379 در ایران فراوری شد.
بعلاوه ایران خودرو طی این سال ها با تغییراتی رو آن نسخه ها به چندین گیربکس برای محصولات خود رسیده است.
انواع گیربکسهای ساخت شرکت پژو
گیربکسهای دستی: MA - MCM - ML - BE
گیربکسهای دستی - اتوماتیک: MCP - MAP
گیربکسهای اتوماتیک: AL4
از این مجموعه، گیربکس های MA و BE از گروه گیربکس های دستی و گیربکس AL4 از گروه گیربکس های اتوماتیک با توجه به مدل خودروهای فراوریی شرکت ایران خودرو و موتورهای نصب شده بر روی آنها، در ایران مورد بهره برداری قرار گرفته است.
گیربکس BE
این گیربکس از نوع محرک جلو(Transverse) و برای انتقال گشتاور از 140 تا 260 نیوتن- متر طراحی شده است.
دارای پنج دنده جلو و یک دنده عقب و سیستم تعویض دنده آن در دو نوع کابلی و اهرمی استفاده شده است.
سیستم کلاچ این نوع گیربکس دارای دو نوع کابلی و هیدرولیک است.
وزن جعبه دنده BE حدود 35 کیلوگرم است و این گیربکس بیشترین تعداد فراوری در ایران را داشته و در بیشتر محصولات ایران خودرو از آن استفاده می گردد.
با ایجاد بعضی تغییرات در نوع پوسته و نسبت دنده های گیربکس BE، این گیربکس قابلیت نصب بر روی انواع مدل های خودرو با موتورهای مختلف را پیدا نموده است.
مشخصات فنی
| خانواده گیربکس BE | خودرو | موتور |
| BE3 | سمند، پژو پارس، پژو 405 | XU7 |
| BE4(R2) | سمند، پژو پارس، پژو 405 | TU5 |
| BE1 | پژو 206 و رانا و پژو 206SD | TU5،TU3 |
گیربکس EF7 هم که بر روی خودروهای مجهز به موتور ملی نصب شده است، هم از مشتقات گیربکس BE است که متناسب با موتور ملی تغییر داده شده است.
ماکزیمم گشتاور BE حدود 142 نیوتن متر است که برای موتور EF7 به 155نیوتن متر و برای موتور EF7 توربو 215 نیوتن متر شده است.
گیربکس MA
MA5 یک گیربکس دستی پنج سرعته (بجز دنده عقب) از نوع محرک جلو (Transverse) است.
که روی محصولات ایران خودرو با موتور خانواده TUمورد استفاده قرار می گیرد.
سیستم تعویض دنده آن از نوع اهرمی و سیستم کلاچ گیری کابلی است.
این گیربکس در نوع AMT (جعبه دنده دستی اتومات شده) هم وجود دارد که در ایران استفاده نشده است.
گیربکس اتوماتیک AL4
AL4 گیربکس اتوماتیک چهار سرعته (بجز دنده عقب) شرکت پژو و از نوع محرک جلو (Transverse) است که قابلیت نصب روی خودروهای با موتور TU5 را دارا است. این گیربکس روی پژو 206 اتوماتیک، پژو پارس اتوماتیک نصب شده است.
گیربکس 6 دنده دستی MT6
در انتهای سال 99 ایران خودرو از گیربکس نو شش سرعته دستی خود رونمایی کرد.
گیربکس شش سرعته دستی ایران خودرو روی محصولاتی چون رانا پلاس، پژو 207، دنا پلاس دستی و… نصب خواهد شد.
این جعبه دنده وظیفه پایین نگهداشتن دور موتور در سرعت های بالا را برعهده دارد.
ایران خودرو بعلاوه اسم کرد گیربکس شش سرعته نو موجب کاهش مصرف سوخت و کاهش فشار روی موتور در دورهای بالا خواهد شد.
خودرو در هر دنده اقدام به شتاب گیری مجدد می نماید. هرچه بازده دنده ها طولانی تر باشد، شتاب گیری تا رسیدن به سرعت های بالا، بیشتر طول می کشد.
اما در خودروهایی با موتورهای سبک و کم حجم مانند محصولات ایران خودرو، این شتاب گیری با تعداد دنده بیشتر افزایش خواهد یافت.
گیربکس شش سرعته ایران خودرو از مکاهمم تعویض دنده کابلی استفاده می نماید.
این مکاهمم با هدف کاهش نویزهای انتقالی به درون کابین و کاهش لرزش دسته دنده کارایی دارد و احتمال خارج شدن دنده در آن پایین است.در این پروژه 85 درصد قطعات نسبت به گیربکس BE پژو تغییر و بهبود یافته و عمق داخلی سازی این محصول در حال حاضر 95 درصد است.
گیربکس شش دنده قابلیت نصب در تمام محصولات ایران خودرو را دارد
بطوریکه پوسته گیربکس برای تمام موتورهای یکسان اما سه پوسته کلاچ برای موتورهای خانواده XU7، EF7 و TU5 به صورت جداگانه طراحی شده است.
فرشاد مقیمی مدیرعامل ایران خودرو، در خصوص مقدار و زمان فراوری این گیربکس شش سرعته دستی گفت:
در سال 1400 حدود 85 هزار دستگاه از محصولات ایران خودرو به این گیربکس مجهز خواهند شد.گیربکس 6 دنده نیمه اتوماتیک AMT6
گیربکس نیمه اتوماتیک به این معناست که در خودرو پدال کلاچ حذف شده است اما دنده ها بصورت دستی تعویض می شوند.
طبق نقشه راهی که ایران خودرو اعلام نموده است به زودی شاهد فراوری گیربکس شش سرعته نیمه اتوماتیک و در کنار آن گیربکس شش سرعته اتوماتیک خواهیم بود.
در سال 1400 گیربکس شش سرعته نیمه اتوماتیک فراوری خواهد شد و در همین سال گیربکس شش سرعته اتوماتیک با 30 درصد داخلی سازی اجرا می گردد.
البته فعلا طرح های تحقیقاتی روی گیربکس های پنج سرعته درحال انجام است تا بتوانند این گیربکس هارا نیمه اتوماتیک نمایند.
برای انجام این کار روی گیربکس های دستی چند موتورالکتریکی نصب شده است تا بوسیله یک کامپوتر دنده ها را تغییر دهد.
هرچند برای نصب چنین گیربکسی روی خودرو های موجود احتیاج به تغییراتی در بخش های دیگر مانند ترمز خودرو وجود دارد.
برای گیربکس های نیمه اتوماتیک باید سیستم ترمز کمکی نصب گردد زیرا کلاچ به صورت اتوماتیک عمل می نماید و اگر زیاد درحالت نیم کلاچ در راستا های شیب دار قرار بگیرد ممکن است به گیربکس آسیب برساند.
گیربکس 6 دنده اتوماتیک AT6
گیربکس شش سرعته اتوماتیک برای اولین بار در ایران خودرو در سال 1399 فراوری و روی خودرو دناپلاس توربو نصب شد.
در آینده هم قرار است این گیربکس روی خودرو تارا هم نصب گردد.
این گیربکس برای شرکت DAE چین است که در حال حاضر در ایران مونتاژ می گردد.
ایران خودرو سعی در داخلی سازی این گیربکس هم دارد تا بتواند از آن در محصولات آینده خود استفاده کند.
گیربکس A6F5 شرکت DAE از نوع شش دنده جلو است که وزنی حدود 77 کیلوگرم دارد.
بعلاوه این گیربکس برای گشتاوری در حدود 250 تا 280 نیوتن متر طراحی شده است.
گیربکس دوکلاچه DCT
طبق گفته های مدیرعامل شرکت ایران خودرو هدف اصلی دست یابی به گیربکس دو کلاچه یا همان DCT است که امیدواریم تا سال 1402 محقق گردد.
منبع: بیت ران