اولین خانواده ایرانی که طعم گوجه را چشید - آقای ابوالفضلی

به گزارش آقای ابوالفضلی، پیش از آنکه در باغچه کوچک حیاط عمارت باغ فردوس بذر گوجه کاشته گردد، ایرانی ها، قیمه، آبگوشت و املت را بی گوجه می خوردند. شاید باورش سخت باشد، اما ایرانی ها فقط 130 سال است که در غذا گوجه می ریزند و کشت اولین گوجه در ایران هم ماجرایی شنیدنی دارد که در ادامه می خوانید.

اگر برای نخستین بار گذرتان به باغ فردوس و عمارت زیبای آن بی افتد، معماری استادانه این عمارت پیش از هر چیز توجه تان را به خود جلب خواهد نمود. اما عمارتی که اکنون موزه سینما است و در راه رو ها و اتاق های آن تصاویری از بزرگان سینمای ایران وجود دارد، روزگاری خانه یکی از رجال سیاسی قاجار بود و ایرانی ها برای اولین بار در باغچه این عمارت گوجه فرنگی را شناختند.

پیش از آنکه به داستان کشت گوجه در عمارت باغ فردوس بپردازیم، اشاره به پیشینه این عمارت زیبا و جایگاه سیاسی مالک آن خالی از لطف نیست. اراضی باغ فردوس از دارایی های حاجی میرزا آقاسی صدر اعظم محمدشاه قاجار بود. او در واپسین روز های زندگی اش زمین های باغ فردوس را به محمدشاه بخشید و پس از فوت شاه قاجار هم این اراضی به فرزندش ناصرالدین شاه رسید. اقبال عصمت الدوله دختر ناصرالدین شاه بلند بود که پس از ازدواجش با معیرالممالک، شاه قاجار این عمارت باغ فردوس را به عنوان هدیه ازدواج به او بخشید و این عمارت زیبا هم شد محل برگزاری مراسم ازدواجش با معیرالممالک.

اینجا اولین بار گوجه روئید

عمارت باغ فردوس داستان های زیادی دارد. اگر از درختان زیبای آن بگذریم که باعث شد نام باغ فردوس را روی آن بگذارند، عمارت باغ فردوس به عنوان نخستین محلی در ایران شناخته می گردد که در آن گوجه کاشتند و از همینجا بود که گوجه وارد غذای ایرانی ها شد. علیرضا زمانی تهران شناس در این باره می گوید: گوجه، این قرمز زیبای فرنگی،130سال بیشتر نیست که میهمان سفره های ما ایرانی هاست و نمی دانم اجداد و پدران مان قبل آن چطور می توانستند بی گوجه و غذاهایی، چون املت و آبگوشت و سالاد بی گوجه، زندگانی سر نمایند. هر چند بعد از کشف گوجه در ایران، غذایی نبوده که ردی از گوجه و رب گوجه در آن نباشد. ماجرای کشت گوجه در تهران و ایران، اما با عمارت زیبا باغ فردوس گره خورده است. چرا که اراضی عمارت باغ فردوس همان جایی است که برای اولین بار در خاک باغچه اش گوجه کشت شد و این عمارت اولین عمارتی شد که غذایی با طعم گوجه فرنگی را ساکنان اعیانی اش تجربه کردند.

وقتی برای اولین بار ایرانی ها گوجه خوردند

اما ماجرای کشت گوجه در عمارت باغ فردوس به همین سادگی و سرراستی نبود که کسی آگاهانه و به نیت پخت غذا با گوجه فرنگی، در باغچه اش گوجه بکارد. کشت یا به عبارت بهتر، روئیدن گوجه در باغچه این عمارت داستان جالبی دارد. زمانی می گوید: وقتی که عبدالصمد میرزا عزالدوله برادر تنی ناصرالدین شاه که همسایه ساکنان عمارت باغ فردوس بود و در فرنگ روزگار می گذران، مقداری بذر گوجه فرنگی برای خانواده اش و خانواده دوست محمد خان پسر دوستعلی خان معیرالممالک، به عنوان سوغاتی پست کرد. خانواده اش اهمیتی به این بذر ها ندادند و بذر ارسالی پسرشان سر از باغچه در نیاورد. اما اهالی عمارت باغ فردوس، بذر های اهدایی برادر شاه را در باغچه کاشتند، اما وقتی میوه قرمز آبدار این گیاه را دیدند، نمی دانستند با آن چه نمایند. چون تا آن موقع کسی در ایران گوجه فرنگی ندیده بود. زمانی ادامه می دهد: این بلاتکلیفی ادامه پیدا کرد تا اینکه عزالدوله از سفر بازگشت.

روزی که او به ملاقات همسایگانش در عمارت باغ فردوس رفت، تا گوجه فرنگی های زیبای دلفریب را در باغچه همسایه دید گل از گلش شکفت. عزالدوله همانجا دست به کار شد و اولین غذای گوجه ای ایران زمین را طبخ و به عبارتی آن را به ذائقه ایرانی ها معرفی کرد.

زمانی می گوید: آن موقع عصمت الدوله، دختر ناصرالدین شاه و همسر دوست محمد خان معیرالممالک، کدبانوی باغ فردوس بود و پس از آن که عمویش دستور طبخ این گیاه نو را به آشپز های ماهر عمارتش یاد داد، به همراه او و سایر اعضای عمارت طعم نخستین غذای گوجه ای در تهران را چشیدند و به به و چه چهشان به آسمان بلند شد.

منبع: همشهری