سنکا درباره اهمیت خنده و فراموشی چه می گوید؟ - آقای ابوالفضلی

به گزارش آقای ابوالفضلی، خبرنگاران، ترجمه کامران برادران: ما هر روز از زندگی خود قدرت آزاردهنده سرنوشت را حس می کنیم. چتر ما قبل از باران کنده می گردد، در آسانسور روی صورت مان بسته می گردد، در ترافیک سپر به سپر گیر می کنیم، پروازمان لغو می گردد. این طبیعت انسان است که احساس ناراحتی کند و سعی کند با این چیزها مبارزه کند.

با این حال، از نظر فیلسوفان رواقی، غرق شدن در واکنش های منفی به شما یاری نمی نماید مسائل تان را حل کنید یا آرامش پیدا کنید. مطمئناً بسیاری از اتفاقات زندگی خارج از کنترل ما است. اما ما کنترل می کنیم که چگونه به ناراحتی ها و تراژدی هایی که سرنوشت سر راه ما قرار می دهد واکنش نشان دهیم.

سنکا، فیلسوف رواقی قرن اول و سیاستمدار رومی، استدلال کرد که یکی از برترین راه ها برای واکنش به مسائل، خندیدن به مسائل است: ما باید نگاهی آسانگیرانه تر به چیزها داشته باشیم و آنها را با روحیه ای آسان تحمل کنیم، زیرا خندیدن به زندگی بیشتر انسانی است تا افسوس خوردن... یکی به آن منظره عادلانه امید می دهد، در حالی که دیگری به شکلی احمقانه برای چیزهایی که نمی تواند داشته باشد ناله می نماید.

برای تصویر کردن نظر او، خود را در حال داشتن یک روز وحشتناک در محل کار تصور کنید. شما کوشش می کنید، تمام کوشش خود را می کنید، اما به نظر می رسد هیچ چیز به نفع شما نیست. ساعت به ساعت احساس خستگی و ناامیدی بیشتری می کنید و نمی توانید صبر کنید تا روز تمام گردد. سپس، همانطور که با عصبانیت به خانه می روید، یک پرنده تصادفی از کنار شما پرواز می نماید و از هیچ جایی، مدفوعش را روی سر شما می پاشد. این رویداد آنقدر غیرمنتظره است که در ابتدا شوکه می شوید. اما بعد، در کمال ناباوری شروع به قهقهه زدن می کنی. نمی توانید از خنده برآمده از شکست خودداری کنید: خنده ملایم ترین احساسات ما را بیان می نماید و مشخص می نماید که هیچ چیز حتی نکبت و مصیبت های زندگی ما آنقدر که به نظر می رسد بزرگ نیست.

خندیدن - به خودتان یا موقعیت تان - یک درک ناگهانی و درونی را نشان می دهد. بالاخره، وقتی بدن تان از خنده به لرزه می افتد، متوجه می شوید که هیچ چیز نمی تواند مانع این اتفاق گردد. با این حال شما هنوز خوب هستید و انفجار خنده واقعی شما تنشی را آزاد می نماید که به آرامی در طول روز ایجاد می شد: درگیری شما با سرنوشت و پذیرش آن.

آرامش در برابر عدم قطعیت

مقاله ای از سنکا با عنوان درباره آرامش فکر چنین شروع می گردد: آنچه شما آرزویش را دارید بزرگ و عالی و تقریباً الهی است و نباید متزلزل گردد. سنکا خاطرنشان می نماید که یافتن آرامش درونی یک هدف ذاتی انسان است، هدفی که بر تاریخ ها، فرهنگ ها و طبقات اجتماعی فراتر می رود.

سنکا معتقد بود که افراد کمی در مسیر صلح و شادی قرار دارند. به نظر او، بیشتر مردم مشغول تعقیب لذت های پوچ هستند، با امیال بی قرار دچار مشکل می شوند، یا نگران دارایی های خود هستند. چرا؟

یکی از دلایل این مسئله عدم پذیرش یک اصل مهم مکتب فلسفی رواقی است: آگاهی از این که بیشتر زندگی به وسیله سرنوشت و احتمالات اداره می گردد. رواقیون معتقد بودند که ما باید یاد بگیریم که این واقعیت را بپذیریم و به جای کوشش برای مبارزه با چیزی که قابل تغییر نیست، بر آنچه در ید کنترل ماست متمرکز شویم. هر کس، فارغ از ثروت، معروفیت یا توانایی های خود، بازیچه دست سرنوشت است. و این عدم اطمینان در خصوص مرگ و زندگی، یا شانس و بدبختی، در قلب بشریت قرار گرفته است.

با این حال، بیشتر مردم زمانی که همه چیز آنطور که آنها می خواهند پیش نمی رود، تقلا می نمایند. آنها ناامید، سرخورده و عصبانی هستند زیرا نمی توانند قدرت شانس را بپذیرند، چیزی که به وضوح کنترلی روی آن ندارند. و مبارزه با امر غیرقابل تغییر - مانند گذشته، یک بیماری سخت، خراب شدن آب و هوا یا تصمیمات دیگران - نه تنها بی فایده بلکه خسته نماینده است.

این استدلال از اعماق تجربه شخصی سنکا سرچشمه می گیرد. به عنوان یک وکیل جوان که برای زندگی عمومی در روم آماده می شد، برنامه زندگی او برای یک دهه به علت یک بیماری از مسیر خارج شد. بعدها، پس از جمع آوری ثروت و نفوذ در امپراتوری، بازی های قدرت متوجه او شد: او دو بار پیش از اینکه شاگرد خودش، امپراتور بدنام روم، نرون، او را مورد آزار و اذیت قرار داد و به او دستور داد که خودکشی کند، تبعید شد.

علیرغم بدبختی اش، به نظر می رسید که سنکا فضای زیادی برای مانور در چارچوب قدرت سرنوشت سازش پیدا نموده است. او فیلسوفی زیرک و با محتوا بود، اما در عین حال یک چهره عمومی فعال در سیاست بود. او از بلاتکلیفی زندگی خود حمایت کرد و آرامش را در همان جایی یافت که ادعا می کرد هر کسی می تواند به آن دست یابد: در درون خودمان. او گفت که برای شاد بودن، باید فقط بر آنچه در اختیار ماست تمرکز کنیم: اینکه چگونه دنیا را درک و انتخاب می کنیم که عمل کنیم. خلاصه اینکه باید یاد بگیریم در مواجهه با بدبختی چطور بخندیم.

این مقاله ترجمه خلاصه ای است از منبع زیر:

https://bigthink.com/thinking/laugh-at-yourself-philosophy-seneca-nietzsche/